Doğa ve İnsan

5 haziran dünya çevre günü. Yaklaşık 4,5 milyar yıl yaşında olan dünyamızda canlı yaşamı gene yaklaşık 4 milyar yıldır var. Okyanusların içindeki mineralli sıcak su menfezlerinde birbirini kopyalayabilen İlk zincir moleküller aminoasitlerin oluştuğu sanılıyor ve bu zincir moleküller aminoasitler daha sonra rübonükleik asitleri RNA ve deoksirübonükleik asitleri DNA’yı oluşturdu, peşinden de ilk tek hücreli canlılar arkeeler sonra diğer tek hücreli canlılar, çok hücreliler derken mikroplar, böcekler, hayvanlar, bitkiler, ağaçlar gibi türlere ayrışarak 4 milyar yıldan itibaren yeryüzündeki canlılık oluşuyor. Ancak bizim türümüz homo sapiens en akıllı canlı olduğunu belirtirken doğayı en akılsızca katleden, ekolojik dengeleri bozan tek canlı türü olduğunu gösteriyor.

Dünyadaki ormanlar 60 bin ağaç türünü barındırırlar ve yeryüzündeki canlı türlerinin%80’i ormanlarda yaşar, tüm kuşların%75’ine, memelilerin %68’ine ev sahipliği yapar. Ağaçlar her yıl tonlarca kayayı toprağa dönüştürürler. 1 kilometrekare alanda günde 10 ton oksijen verirler yani onbin insanın günlük ihtiyacını karşılar. 4 bin yıl önce dünyada ormanlar 8 milyar hektardı günümüzde ise 3,2 milyar hektardır, yani karaların%30’u kadar. Yangınlar, tarım alanları açmak, madencilik, kereste temini, asit yağmurları gibi çoğu insan kaynaklı olarak yok edildiler. Ormanların%33’ü Amerika kıtasında, %21’i Avrupa’da, %20’si Afrika’da, %14’ü Asya’da ve%12’si de Avustralya’dadır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu FAO verilerine göre 1998 yılından bu yana dünyada 178 milyon hektar orman yok edildi. Türkiye’de 20,2 milyon hektar orman var, bu ormanların%44’ü verimlidir.

Bilgiyi ve bilimi rehber edinmeyenler, rant-yalan-talanı ilke edinip her şeyi paraya dönüştürmeye çalışanlar, ekolojik dengeleri ve her şeyin birbirine bağlı olduğunu bilmeyenler doğayı tahrip etmektedirler. Bütün canlı türleri için dünyanın geleceği tehlikededir.

Ülkemizde tarımda da son 12 yılda çiftçi sayısı %48 azaldı, tarım alanları ise son 18 yılda %18,3 küçüldü. TÜİK verilerinde 2008 yılında tarım sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 7 milyon 458 bin iken, şubat 2020 yılında 4 milyon 152 bin kişiye düşmüştür.

Dünyada denizlerde yaklaşık 250 bin tür canlı yaşamaktadır. Doğa katliamlarından nehirler, göller, denizler de payını almaktadır. Nehirleri, yeraltı sularını, göllerimizi kuruttuk, Marmara Denizi can çekişiyor, Karadeniz’in altı ölmüş, dağlarımızı-yaylalarımızı talan edip katlettik. Hayvancılığı öldürdük, tarımı küçülttük ve üreticiyi yoksullaştırdık.

Plansız kentleşme ise başka bir sorun. 2006 yılından itibaren dünyada kentleşme %52 arttı. Ülkemizde çarpık kentleşme, beton yığınlarıyla doğanın katli ve kentlerde yeni varoşlar ve de bu varoşların kültürü ülkeyi de yöneten egemen kültür oluyor.

5 haziran çevre gününde manzarayı umumiye böyle. Bilgiyi ve bilimi rehber almak, eleştirel akılla sorgulayıcı bakmak umuduyla. Sevgilerimle Asım Beşikci