Bilim Din Galileo

Bilim bugüne gelene kadar çok değişik aşamalardan, mücadelelerden geçti, bu yolda birçok bilim insanı egemen düşünceye, geleneklere, mevcut dinlerin doğrularına aykırı şeyler söylediklerinden hapsedildiler, işkence gördüler, öldürüldüler veya belirttiklerini inkâr etmek zorunda kaldılar. Oysa insanlığın ilerlemesi, bilginin, teknolojinin, bilimin gelişmesi; durağan düşüncelerle, ezberlenip tekrar edilen bilgilerle olamaz, dinamik bir düşünce sistemiyle olabilir. Bu nedenle de insanlık tarihi aynı zamanda yerleşik egemen düşünceyle, geleneksel bilgilerle, mevcut dinlerle; deney, gözlem ve araştırmalara dayanan değişik görüşlerin de tarihidir. Öğrenmeyi sağlayan ise merak etmek ve sorgulamaktır.

İşte dinle, yerleşik düşünceyle bilimin çelişkisinin en tipik örneklerinden biri de Galileo’dir.

Galileo 1564-1642 yıllarında İtalya’da yaşadı genç yaşında Pisa’da matematik profesörü oldu. O dönemde Pisa’da ki üniversitede Aristo’cu görüş egemendi ve bu görüş o dönemin etken gücü olan papalığın görüşüyle de uyumluydu.

Şimdi şunu düşünüyorum o zamanda Avrupa’da üniversiteler var, peki Osmanlı’da var mı? Neden şimdiye kadar bizden dünyanın bildiği bir matematikçi, fizikçi, kimyacı, kısaca bilim insanı hiç çıkmadı bunun sorgulanıp araştırılması gerekir.

Ancak Galileo yerleşik görüşlerden farklı düşünüyordu, örneğin 1 librelik gülle ile 10 librelik gülleyi yüksekten birlikte bırakırsak aynı anda yere düşeceğini söyledi ve bunu Pisa kulesinden deneyerek gösterdi ancak üniversitenin diğer hocaları bunu görmelerine karşın Aristoteles böyle demiyor bunun için gözlerimiz yanılıyor dediler. Ama Galileo yerleşik görüşlere aykırı söylemlerine devam etti; güneşin dünyanın etrafında değil dünyanın güneşin etrafında döndüğünü söyledi. Bir teleskop yapıp Jüpiter’in uyduları olduğunu gösterdi ve buna rağmen Aristoteles böyle demiyor denilerek gördüklerine bile inanmadılar. Tutuculuğun ne kadar tehlikeli olduğunu bize ne güzel gösteriyor.

Ve dinin söylediklerine aykırı davrandığından papalığın engizisyon mahkemesi 70 yaşındaki Galileo’yu yargıladı. Kutsal kitapların aksine söylemlerinden vaz geçmesini istedi maalesef Galileo’da görüşlerinden vaz geçtiğini söylemek zorunda kaldı. Eppur Simouva ( ama gene de dönüyor) dediği yanlıştır onu bizler söylüyoruz.

Bu da bize özgür düşünceyle, bağnazlığın ve bilim ile dinin tarih boyunca olan mücadelesinin tipik bir örneğidir. Görüşlerinden vaz geçtiği için elbette ki 70 yaşındaki Galileo’yu kınayamayız ama görüşleri uğruna ölümü göze alanları da unutamayız.

Şurası kesindir ki kalıcı olan, önünde sonunda galip gelecek olan özgür düşünce olacaktır, eleştirel akıl olacaktır.

Sevgilerimle Asım Beşikci